Impliciete en expliciete orde

Binary oppositions within order have their origin in a desire for security and the need for a foundation to thought.

But very quickly they can lead to what we have been calling fixed non-negotiable positions.

Because of the contradictions and conflicts within orders, fixed positions produce disputation, breaks in communication, and even violence.

~ David Bohm and David Peat in Science, Order, and Creativity

24-06-2013, Pari Center for New Learning, Italië| Het is klein op de Toscaanse heuvel. Klein, eenvoudig en overzichtelijk. Je volgt de straat, draait een keer rond, en bent weer waar je begonnen bent. De oudere vrouwen verzamelen zich in de ochtend op het bankje naast het café en babbelen luidruchtig over ditjes en datjes. De mannen verzamelen zich ’s avonds op de andere drie bankjes die de ‘piazza’ rijk is. Soms wordt er gezongen. Kinderen op schoot van de ouderen zingen enthousiast mee. Er is iemand die gitaar speelt. In de vroege ochtend klinkt uit het huis op het centrale pleintje luid klassieke muziek. De hond hangt als een oude man uit het raam met de groene luiken, half in de geraniums. Uit de buitendeuren steken pontificaal de huissleutels. Het is alsof je in een theaterstuk stapt waarvan het decor volledig om je heen valt. Een soort mini-wereld, waarin alles en iedereen een rol heeft, en wij slechts toeschouwer zijn. De gemeenschap vormt een ‘bedding’, een gesloten geheel, een eenheid. Alles is open en tegelijkertijd gesloten voor wie niet van hier is.

Op de top van de heuvel, bovenin het dorp, staat het Center for New Learning van David Peat. Mensen van allerlei pluimage, waaronder filosofen, kunstenaars, wetenschappers en zakenmensen, komen hier geregeld bij elkaar om de issues van de wereld te bespreken. Of om, net zo als ik deze week, een cursus te volgen. Een wereld op zich. Het is genieten van de geweldige verhalen die David Peat op droge, humoristische wijze vertelt. Verhalen over de grote wetenschappers uit de 20ste eeuw. Einstein, Jung, Freud, Bohr, Krishnamutri, kunstenaars….. We leren over de inzichten van David Bohm, met wie David Peat jarenlang intense dialogen voerde. We leren over de expliciete en impliciete orde. De expliciete orde is datgene wat we zien aan de oppervlakte, aan de buitenkant. De impliciete orde, daarentegen, is datgene wat verder ligt dan we in eerste instantie kunnen waarnemen, maar wat wel continu van invloed is op onze realiteit. We bespreken eveneens hoe onze westerse taal, die de wereld beschrijft aan de hand van vaste concepten, onze waarneming bepaalt. Alles wat binnen het concept past verzamelen we en omarmen we, alles wat er buiten valt sluiten we uit. Het verdedigen van onze opinies gaat met zoveel geweld gepaard omdat deze gebaseerd zijn op aannames waarmee we ons geïdentificeerd hebben, aldus Bohm. Zo wordt het onze waarheid waar we ons met veel emotie aan vastklampen. Tegenover deze westerse concepttaal staat de procestaal van de Native Americans, die vloeiend en harmonieus is. Situaties worden beschreven aan de hand van werkwoorden en niet aan de hand van concepten: ‘Singing is going on’.

Maar, de uiterlijke schijn is bedriegelijk in het lieflijke dorp op de heuvel. Onder de ogenschijnlijke rust en orde is een eeuwenlange bittere strijd gaande, die de honderdtwintig inwoners die het dorp rijk is in twee kampen verdeeld. Je bent voor de een of voor de ander. Dit zie je niet zo maar een-twee-drie, daar moet je dieper voor kijken en luisteren. Het conflict splijt het dorp in tweeën. Twee uiterste standpunten. Geen compromis mogelijk. Het lijkt een strijd van leven en dood, compleet verstrengeld met wie je bent. Geef je toe, dan hou je op te bestaan. Zo diep gaat het, dus houden de inwoners vol. De absolute waarheid van de ene helft tegenover de absolute waarheid van de andere helft. Verhitte discussies. Wie heeft de waarheid in handen? Beide partijen claimen dat zij dat zijn. Wie heeft het origineel in handen? Dat is de grote vraag. De ene helft van het dorp vindt dat de worst eerst moet, de andere helft vindt dat de pancetta eerst moet. De ene helft maakt de saus af met mascarpone, de ander helft is ervan overtuigd dat panna, room, de laatste toevoeging is voor de perfecte en enige echte saus. Wie is de eigenaar van het oorspronkelijke recept van de Goraiola pastasaus? Het restaurant waar we gisteravond aten claimt het originele recept te hebben, dat al generaties lang in de familie wordt overgeleverd en dat ooit uitgevonden is door een voor-voor-voor-ouder. Het is een koppig volhouden aan beide kanten. Zonder dat een van beide kampen hun hoofd wil buigen zal het conflict eindeloos doorgaan.